Belangrijke ontwikkelingen
Duurzaamheid
In het coalitie-akkoord “Duurzaam Samenleven 2018 – 2022” staat:
“We investeren in energietransitie, verbinden onze natuur en verkleinen onze afvalberg. Zodat we niet alleen vandaag en morgen prettig samenleven, maar ook onze kinderen straks duurzaam samen kunnen leven”. Om dat te kunnen realiseren is voorzien in 2,5 fte extra ambtelijke capaciteit en budget voor duurzaamheid.
De ontwikkeling van een programmatische aanpak voor duurzaamheid heeft in 2019 vertraging opgelopen ten gevolge van de VVGB procedure voor de vergunningaanvraag van de biomassaketel van Vattenfall.
Voor de verdere rapportage over duurzaamheid wordt verwezen naar de paragraaf duurzaamheid.
Groen
In het coalitie-akkoord “Duurzaam Samenleven 2018 – 2022” staat:
“Ruimte is ons meest kostbare goed geworden. We koesteren onze groene ruimte en verzilveren het draagvlak voor een duurzaam Diemen. We investeren in energietransitie, verbinden onze natuur en verkleinen onze afvalberg. Zodat we niet alleen vandaag en morgen prettig samenleven, maar ook onze kinderen straks duurzaam samen kunnen leven”.
Om dit wat betreft groen te bereiken zetten we in ieder geval in op de volgende acties:
Het optimaliseren van het gebruik en de toegankelijkheid van openbare ruimte en groen in en om Diemen, inclusief de inzet van hoogwaardige participatie om dit te bereiken. Bij de inrichting van publieke voorzieningen en openbare ruimte is er specifiek aandacht voor en overleg met mensen met een beperking en ouderen;
Het inventariseren, voorbereiden en realiseren van kansen en verbindingen voor natuur in en om Diemen. Hierbij zal vooral gekeken worden naar de kansen om groene elementen te gebruiken voor klimaatadaptieve maatregelen in combinatie met het verbeteren van biodiversiteit.
Om dit wat betreft groen te bereiken zijn de volgende acties afgelopen periode uitgevoerd:
Het optimaliseren van het gebruik en de toegankelijkheid van openbare ruimte en groen in en om Diemen, inclusief de inzet van hoogwaardige participatie. Bij de inrichting van publieke voorzieningen en openbare ruimte is er specifiek aandacht geweest voor mensen met een beperking en ouderen, met deze groep is ook overleg geweest;
Het inventariseren, voorbereiden en realiseren van kansen en verbindingen voor natuur in en om Diemen. Hierbij is vooral gekeken naar de kansen om groene elementen te gebruiken voor klimaatadaptieve maatregelen in combinatie met het verbeteren van biodiversiteit.
Het realiseren van de herinrichting natuurspeelplaats Akkerland, waarbij de groenwaarde voor kinderen en ouders een upgrade heeft gekregen.
De start van de werkzaamheden van de herinrichting van de achterkant van de Rode kruislaan, waarbij de Tiny Forest grotendeels is gerealiseerd.
Ecologische functie van Spoorzicht
In 2019 is besloten om geen hockeyvelden aan te leggen bij Spoorzicht. Er is nu een traject gestart waarbij uitgezocht wordt hoe de natuur- en recreatiewaarden bij Spoorzicht vergroot kunnen worden en hoe natuurlijke speelaanleidingen in het gebied gerealiseerd kunnen worden. Een ecologische analyse van Spoorzicht is noodzakelijk om de effecten van ontwikkelingen op de ecologie goed in beeld te krijgen.
De ecologische functie van Spoorzicht wordt versterkt door herinrichting van het in de directe nabijheid gelegen Ajax-pad en het gebied van de Oosterringdijk tot aan de Hartveldseweg. Dit gebied wordt ingericht voor verblijf en ontspanning met een uitdrukkelijke aandacht voor groen, water, flora en fauna.
De openbare ruimte als huiskamer
In het coalitie-akkoord “Duurzaam Samenleven 2018 – 2022” staat:
“De openbare ruimte is de huiskamer van Diemen, waar mensen elkaar ontmoeten en waar ze kunnen spelen, ontspannen en sporten. Bewoners zijn enorm betrokken bij hun directe leefomgeving, en hebben vaak concrete plannen, zoals moestuinen, speeltoestellen of fruitbomen.“
We geven de openbare ruimte vorm samen met bewoners. Herinrichting en klimaatadaptatie zien we daarbij als kans om onze openbare ruimte nog functioneler, gebruiksvriendelijker en groener te maken. We steken dan ook extra geld in onze openbare ruimte.
In 2019 is het nieuwe beleid rondom Spelen, bewegen en ontmoeten in de openbare ruimte vastgesteld. Het beleid wordt nu uitgevoerd met concrete acties. De aangestelde participatiemedewerker van het team Infra vervult een belangrijke rol bij het betrekken van bewoners en het uitwerken van de acties.
Klimaatadaptatie
De opwarming van het klimaat heeft inmiddels (in Nederland) merkbare gevolgen; buien worden steeds intenser en er treden langere droge perioden op. De manier waarop wij gewend waren ons land en de steden in te richten, sluit niet meer aan bij de gevolgen van de huidige klimaatswijziging.
Het omgaan met de gevolgen van de klimaatswijziging moet o.a. gezocht worden in een aangepaste inrichting van de (openbare) buitenruimte; Klimaatadaptatie. Dit is bij uitstek een taak van, onder andere, de gemeente.
Financiële gevolgen kunnen hierbij beperkt blijven door slim te koppelen met geplande en toekomstige projecten. Zo wordt klimaatadaptatie onderdeel van de reguliere processen in plaats van een op zichzelf staand fenomeen. Dit is veruit het meest doelmatig.
Het toepassen van de juiste klimaatbestendige maatregelen per project is een kwestie van maatwerk. Vooralsnog kunnen aanpassingen aan verharding en riolering (voor de opvang, berging en verwerking van intense neerslag) tijdens buurtreconstructies nagenoeg budgetneutraal uitgevoerd worden. Droogte wordt bestreden door aanleg van geperforeerde hemelwaterriolen. Die kunnen hemelwater kunnen afvoeren, bij wateroverlast tijdelijk water in de bodem infiltreren, daarna weer afvoeren (draineren) en bij droogte oppervlaktewater in de bodem infiltreren.
Hittestress tijdens lange, droge perioden kan het best bestreden worden met de verkoelende eigenschappen van groenvoorzieningen. Als er ruimte voor meer bomen en/of beplanting in een buurt is en dit kan landschappelijk ingepast worden, heeft dit wel een verhoging van het budget voor groen tot gevolg (zowel van investeringen als exploitatie). De totale investering voor een toekomstige buurtreconstructie kan daardoor met 3 à 4% stijgen.
Diemen neemt deel aan een versnelling van de zgn. "risicodialogen" in het kader van klimaatadaptatie. Dit proces (2019-2020) is met vijftien regiogemeenten, het waterschap en twee provincies gezamenlijk aanbesteed. Diemen is penvoerder en ontving hiervoor een rijkssubsidie van € 150.000.
Optimaal verbinden van buurtgroen met de Hoofdgroenstructuur/natuur
Om de groene locaties nog beter met elkaar te verbinden zal er nog meer ingezet gaan worden om het buurtgroen met de hoofdgroenstructuur/natuur te verbinden. Dit bevordert de ecologie en zal de esthetische waarde ten goede komen. Door het verbinden van de groenstructuren mee te nemen met regulier onderhoud en herinrichtingsprojecten zal het budgettair neutraal uitgevoerd kunnen worden.
Verhogen groene verblijfskwaliteit in de openbare ruimte
Om de sociale cohesie in de openbare ruimte te helpen bevorderen wordt er onder andere ingezet om de groene verblijfskwaliteit te verhogen. Deze ingrepen kunnen meestal meegenomen worden in regulier onderhoud en herinrichtingsprojecten hierdoor zal dit budgettair neutraal uit te voeren zijn.
Afvalinzameling
Op 19 december 2019 heeft de gemeenteraad Afvalplan 2020 vastgesteld. Met de uitvoering van het plan in 2020 wordt de basis gelegd die nodig is om een flinke stap te zetten in het verminderen van restafval.
Dat het terugdringen van de hoeveelheid restafval nodig is om de kosten beheersbaar te houden, blijkt ook de kosten die in 2019 zijn gemaakt voor het verwerken van restafval. Die zijn in 2019 ruim € 145.000 hoger uitgevallen dan in 2018. € 646.775 in 2019 tegen € 501.458 in 2018. Dit is onder andere te wijten aan verhoging van de verbrandingsbelasting op restafval in 2019 met € 18,91 per ton. Verder valt de rekening van Meerlanden hoger uit dan we op basis van Q3 verwachtte. Bijna het hele verschil is te verklaren door een veel groter aanbod grof huishoudelijk afval. Bijna € 40.000 meer dan op basis van Q3 verwacht en € 10.000 bij de post meerwerk merendeels als gevolg van huur van bovengrondse containers voor bijvoorbeeld Holland Park en herinrichtingen. Ook de forse toename van ondergrondse containers in wijken die nog niet volledig zijn opgeleverd doet de prijs voor de afvalinzameling verder groeien. Ook verwachten we nog een betaling uit het afvalfonds voor de inzameling van recyclebare materialen over Q4 2019.
Verder zijn er in 2019 achterstallige investeringen gedaan in het kader van de subsidie voor zwerfafvalvergoeding die we reeds eerder hebben ontvangen en verwerkt in de 'Egalisatievoorziening Afvalstoffenheffing'. Zo hebben we flink geïnvesteerd in materialen voor de landelijke opschoondag. Te denken is aan hesjes, knijpers, karretjes e.d.
In de begroting was rekening gehouden met een onttrekking van € 75.000 uit de 'Egalisatievoorziening afvalstoffenheffing'. Door bovenstaande ontwikkelingen zou een onttrekking van € 377.000 moeten plaatsvinden. Echter de stand van de voorziening bedraagt € 263.000. Een egalisatievoorziening mag volgens de BBV niet negatief zijn. Het verschil, € 114.000, is ten laste van het rekeningresultaat gebracht. Uitgangspunt is dat dit bedrag in de komende jaren wordt aangezuiverd vanuit de positieve resultaten op de expoitatie afvalstoffenheffing.
Ontwikkelingen inspraak
Inspraak voor projecten van herinrichtingen heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld van een passieve inspraak, waar bewoners zich uitspreken over plannen van de gemeente, naar een steeds actievere inspraak. Herinrichtingsplannen worden in steeds sterkere mate in samenspraak met bewoners ontwikkeld. Ook nemen bewoners steeds vaker zelf initiatief ten aanzien van de openbare ruimte. Hierdoor herkennen de bewoners zich in toenemende mate in wat hij of zij belangrijk vindt in de wijk.
Burgerparticipatie. In de komende periode wordt verder ingezet op het betrekken van bewoners bij de openbare ruimte.
Overheidsparticipatie. Ook zal verder worden ingezet op het faciliteren van bewoners die initiatief willen nemen ten aanzien van de openbare ruimte. Naast het zelfbeheer en initiatief tot speelplekken, openbaar groen, buurttuinen, aangepaste openbare ruimte op basis van ervaringen van gebruikers en meer, valt te denken aan de mogelijkheid tot het organiseren van een leefstraat, beweegactiviteiten etc., een en ander wordt verwerkt in het beleidsplan spelen, bewegen en ontmoeten en de update van het kwaliteitsplan. Ook heeft de recent aangestelde medewerker bewonerscontacten een belangrijke rol in het faciliteren en begeleiden van bewonersinitiatief. Deze zal zijn rol in het komende jaar verder ontwikkelen en er zal verder worden nagedacht over de werkwijze van de teams ten aanzien van bewoners, zo kan een verdere ontwikkeling plaatsvinden. De openbare ruimte zal in steeds sterkere mate functioneren als huiskamer van de inwoners van Diemen.
Opschonen en renoveren grafvelden Rustoord
Op diverse grafvelden zijn in het verleden monumenten blijven staan op de graven waar geen rechthebbenden meer van zijn. Om helderheid te brengen in de vrije begraafplaatsen, is het wenselijk de oude grafmonumenten te verwijderen van de graven waar geen rechthebbende meer van is en waar dus ook niet meer voor wordt betaald. In de periode van 2019 tot en met 2022 worden van de grafvelden de monumenten verwijderd waar geen rechthebbende meer van is en wordt aan de grafvelden groot onderhoud uitgevoerd.
Klimaatbeleid
In 2019 is het Amsterdam, Amstelland en Meerlanden samenwerkingsverband met betrekking tot verduurzaming van de bestaand woningvoorraad voortgezet op basis van een 50% cofinancieringsregeling vanuit de provincie. Eind 2019 heeft de gemeente Diemen de aanbesteding van de regiocoördinator voor dit samenwerkingsverband verzorgd.
De gemeente Diemen neemt deel aan de nieuwe ronde 2019-2022 van het MRA programma warmte/koude. Dit programma richt zich op een betere propositie voor warmte, zodat gemeenten in de MRA, daar waar het mogelijk is, warmtenetten in hun afwegingen kunnen meenemen als een volwaardig en aantrekkelijk alternatief voor verwarming met aardgas.
In 2018 is Daarom Duurzaam Diemen een zelfstandige stichting geworden. Met ingang van 2019 heeft de gemeente aan deze stichting een subsidie toegekend voor het organiseren van evenementen, het ondersteunen van duurzaamheidsinitiatieven, het verstrekken van microsubsidies en het beheer van de website. Daarom Duurzaam Diemen is het cocreatieprogramma waarin inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties en de gemeente samenwerken aan het verduurzamen van Diemen.
Marktontwikkeling
Op dit moment hebben we te maken met een “overspannen markt” bij de aanbesteding van technische projecten. Momenteel kampt de markt met veel projecten en te weinig bedrijven/aannemers. De bedrijven/aannemers hebben de werken voor het uitkiezen. Dit is merkbaar in de prijzen. In 2019 zijn de prijzen van het dagelijks onderhoud gestegen. Daarnaast zien we in de arbeidsmarkt een tekort aan technisch personeel. Dit heeft inmiddels geresulteerd in vacatures die lang open of niet vervult raken. Dit heeft directe gevolgen op de resultaten
De gevolgen van deze marktontwikkeling op de gemeentelijke begroting, de opgenomen investeringsbedragen uit het investeringsplan en de kostenbegroting van het programma groot onderhoud openbare ruimte, zijn nog niet te zeggen. De actualisatie van het programma groot onderhoud heeft in 2019 niet plaats gevonden. Dit in verband met het zo juist benoemde krapte op de arbeidsmarkt.